- De arbeidsproductiviteit van Nederland is in 2024 gedaald, blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
- Die daling baart experts zorgen, want een stijgende arbeidsproductiviteit is voor Nederland op termijn de belangrijkste bron van economische groei.
- De economie kan groeien doordat er meer wordt gewerkt of doordat werkenden per uur meer produceren.
- Lees ook: Nederlandse economie groeit bijna 2% dit jaar, maar zakt dan terug, verwacht CPB
Nederlanders zijn vorig jaar opnieuw minder productief gaan werken. De arbeidsproductiviteit nam volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) licht verder af, na een stevigere daling in 2023.
De cijfers bevestigen zorgen die al langer bij economen leven. Dat de productiviteit niet omhooggaat zet een rem op de economische groei.
“We hadden eigenlijk niet op weer een min gehoopt”, zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Hij legt uit dat een economie kan groeien doordat er meer wordt gewerkt of doordat werkenden per uur meer produceren. Dat laatste wordt arbeidsproductiviteit genoemd. In ontwikkelde economieën is de toename hiervan op de lange termijn de belangrijkste bron van groei.
Maar in Nederland is de toename van de productiviteit al jaren vrij laag. Dat komt volgens Van Mulligen onder andere doordat meer mensen in minder productieve bedrijfstakken, bijvoorbeeld de zorg, zijn gaan werken. Ook het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen speelde een rol.
In 2023 was zelfs sprake van 1,3 procent krimp van de productiviteit. Vorig jaar nam het cijfer met 0,2 procent verder af. De economie als geheel groeide weliswaar met 1 procent, maar het totaal aan gewerkte uren steeg 1,2 procent. De uren die mensen werken, zijn dus minder geld gaan opleveren.
Arbeidsproductiviteit Nederland moet omhoog
Deskundigen zeggen al langer dat de productiviteit omhoog moet. De huidige situatie "remt het vermogen van de economie om zich verder te ontwikkelen, bij te dragen aan duurzame welvaart en de economische uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden", stipte president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) onlangs aan. "Willen we kunnen blijven groeien en bijvoorbeeld de stijgende zorgkosten kunnen betalen, hebben we eigenlijk geen keuze dan de productiviteit verbeteren", zegt Van Mulligen, die aangeeft dat productiviteitsgroei ook een manier is om de inflatie binnen de perken te houden.
Voor oplossingen kijken beleidsmakers vooral naar een vorig jaar opgesteld rapport van oud-ECB-baas en voormalig Italiaans premier Mario Draghi. Volgens hem moet Europa meer investeren in technologie en innovatie.
De Amerikaanse productiviteitsgroei ligt structureel hoger dan aan deze zijde van de Atlantische Oceaan doordat dit daar beter geregeld is, concludeerde Draghi. Sommige economen denken ook dat hogere lonen zouden kunnen helpen. Dan zouden bedrijven gedwongen worden om productiever te worden, omdat hun loonkosten anders te veel oplopen.